Napisane przez  Stefan Butryn
22
Kwi
2011

Uczennice Stefana Żeromskiego (1)

W Dworze Górskich w Nałęczowie

W ostatnich latach dwudziestego wieku dziennikarze nazywali Nałęczów – "Nałęczowem Prusa i Żeromskiego". A przecież 100 lat temu to był Nałęczów Michała Górskiego, który folwark Nałęczów kupił w roku 1880. Przebudował gorzelnię na dwór i w nim zamieszkał z rodziną.

Państwo Górscy mieli sześcioro dzieci: Zofię, Janinę, Stefanię, Zygmunta, Jerzego i Michała.
Właśnie do uczenia tej pierwszej trójki zatrudnili Górscy – Stefana Żeromskiego z Kielc, jako domowego nauczyciela w roku 1890. I oto ten fakt spowodował cały ciąg zdarzeń. Bo gdyby nie uczył tu dzieci państwa Górskich, nie napisałby tu "Siłaczki", nie spotkałby Oktawii Rodkiewiczowej i nie ożeniłby się z nią. Nie przyjeżdżałby też ciągle do Nałęczowa i nie zbudowałby "Chaty". Nie napisałby "Róży" w Nałęczowie i nie ufundowałby "Ochrony", nie zaprosiłby Jana Witkiewicza, a ten nie ożeniłby się z Henryką Rodkiewiczówną i nie zorganizowałby Muzeum Stefana Żeromskiego itd. ... Nie byłoby Nałęczowa Żeromskiego. Wszystkie te fakty wynikły z tego, że Michał Górski zatrudnił Stefana Żeromskiego, czyli tzw. guwernera.

A kim był inżynier Michał Górski? Urodził się w 1846 roku na Podlasiu, we wsi Antonie, w niezamożnej rodzinie szlacheckiej. Studiował w Szkole Głównej w Warszawie, a po jej zamknięciu kontynuował naukę w Instytucie Budowy Dróg i Mostów w Petersburgu.

Po ukończeniu studiów pracował na południu Rosji (Odessa, Krym, Charków). W 1873 roku ożenił się z Anielą z Melechinów, pochodzącą z zamożnej rodziny i starannie wykształconą.
Podobno przypadkowo spotkał w czasie podróży trzech lekarzy: Fortunata Nowickiego, Konrada Chmielewskiego i Wacława Lasockiego, którzy w 1877 roku wydzierżawili dawną rezydencję Małąchowskich na potrzeby Zakładu Leczniczego w Nałęczowie. Michał Górski po obejrzeniu folwarku, urzeczony jego położeniem, nabył folwark wraz z okolicznymi polami. Stał się też udziałowcem tegoż Zakładu Leczniczego i administratorem, który w mądry sposób rozparcelował teren wokół Zakładu, sprzedając tylko duże parcele z obowiązkiem zbudowania pensjonatu i założenia ogrodu-parku.
Chwilowo Górscy mieszkali w oficynie pałacowej, gdzie urodziła się w 1881 roku córka Janina, wspomniana uczennica Żeromskiego. Janina posiadająca zdolności plastyczne, uczona rysunków przez kilku nauczycieli, po ukończeni gimnazjum (w pensji Jadwigi Sikorskiej) w Warszawie wstąpiła do prywatnych pracowni malarskich M. Kotarbińskiego i K. Krzyżanowskiego. Uczyła się tu rysunku i malarstwa również siostra Janiny – Zofia Górska. W 1904 roku powstała w Warszawie Szkoła Sztuk Pięknych, którą Janina ukończyła bez problemów. Często bywała w Nałęczowie. W 1907 roku zmarł Michał Górski.
CDN.

autor: Stefan Butryn
(0 głosów)