Z POCZTU LUDZI NAŁĘCZOWA    Michał Elwiro Andriolli (1836-1893) - wybitny malarz i rysownik; ilustrator dzieł A. Mickiewicza i J. Słowackiego, przebywał w Nałęczowie kilkakrotnie nie jako kuracjusz lecz jako artysta. Zapewne nie przypuszczał, iż tu w cieniu nałęczowskich drzew spędzi ostatnie dni swego życia.

Kim byli ci ludzie, założyciele Zakładu Leczniczego "Nałęczów", ich przyjaciele i koledzy, których łączyła idea walki o niepodległość Ojczyzny i martyrologia zesłania i syberyjskiej katorgi?    Kim byli lekarze - Sybiracy, którzy stworzyli nowy Nałęczów?    Wprowadzili go - goszcząc w uzdrowisku wybitnych pisarzy i artystów - na karty dziejów kultury umysłowej porozbiorowej Polski. Stworzyli tutaj podwaliny…

Potulice i powrót do domu    Więzienie w Potulicach było w rzeczywistości przymusowym ośrodkiem pracy, który miał za zadanie przygotować więźniów do wyjścia na wolność. Mieściło się ono w poniemieckich barakach. W oknach nie było krat lecz tylko druciana siatka. Teren ośrodka otoczony był drutem kolczastym i pilnowany przez żołnierzy KBW.

Z POCZTU LUDZI NAŁĘCZOWA    Doktor Konrad Chmielewski to trzeci wskrzesiciel Nałęczowa. Urodził się w 1838 roku w Wilnie. Tam ukończył Instytut Szlachecki, a potem studiował medycynę na Uniwersytecie w Moskwie. Po studiach prowadził w Kownie praktykę lekarską. Był uczestnikiem powstania styczniowego, za co został zesłany na kilka lat na Syberię.

   Sądzić należy, iż nie ma na Lubelszczyźnie miasta podobnej wielkości, które, jak Nałęczów, miałoby tak silne i tak specyficzne związki z tradycją roku 1863; z dziejami konspiracji narodowej 1861 - 1864, w mniejszym stopniu powstańczej walki, a głównie z dramatem zesłania i katorgi syberyjskiej.